Cultuur en toekomst Evertshuis
Tijdens de vergadering van de commissie over samenleving op 5 juni 2025 ging het over de cultuurvisie van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk en ook over de toekomst van het Evertshuis. Hier leest u onze bijdrage bij deze vergadering waarin we onze standpunten op deze thema's toelichten.
Cultuurvisie gemeente BR 2025-2030
Opmerking vooraf: het opnieuw gelijktijdig behandelen van de cultuurvisie en de toekomst van het Evertshuis vinden wij een onjuiste gang van zaken en in tegenstelling tot wat de wethouder gisteren aangaf in de commissie Bestuur en Financiën is dat NIET op verzoek van de commissie en de agendacommissie.
Inhoudelijk: Het voorliggende stuk vinden wij qua lay-out en leesbaarheid een verbetering t.o.v. het vorige concept. Betere indeling van de hoofdstukken en bijlage 1 met de culturele geschiedenis van BR. Onze fractie ziet zeker het belang van het blijven vertellen van de verhalen van onze cultuur en een mooie toevoeging (p21) is die van de nieuwe inwoners. Zo krijg je een inclusieve samenleving, dat kan alleen maar verrijken.
De definitie van cultuur is iets aangepast, nl zin omgedraaid en het woord tradities is weggelaten. Dat woord tradities interpreteerden wij ook voor de cultuur vanuit de verschillende geloofsgemeenschappen, we vinden het jammer dat het is vervallen: zij staan immers voor zingeving, samenhang en sociale cohesie. Wat was de reden om de definitie aan te passen?
Pagina 5: “Wij bemoeien ons niet en wel met cultuur”: vaag stuk. Zeker met het citaat van Martinus Nijhoff erbij: “Lees maar, er staat niet wat er staat”. Onze suggestie is om dat gedeelte eruit te halen, het zorgt voor verwarring. De 4 uitgangspunten zijn helder. De voetnoot (1) pagina 7 over vrijwilligers of inwoners en ondernemers: ook vaag. Eerst wordt uitgelegd waarom het woord vrijwilliger bewust niet gebruikt wordt, maar u besluit met de opmerking dat wie wil er toch vrijwilliger mag lezen. U creëert opnieuw verwarring.
P7:Streefdoel 1: In iedere kern een gemeenschapsruimte: is daar behoefte aan/vraag naar? Overigens: Die ruimte is er toch? Kerkgebouwen met bijbehorende zalen/Huizen van Alles. Kijk ook eens wat daar al voor goede en samenbindende activiteiten plaatsvinden.
P8 Streefdoel 2: Evertshuis: grotere gemeenschapsruimte. Goed dat het Evertshuis nu benoemd wordt en een plek krijgt in dit stuk. In deze visie zijn 3 hoofdlijnen als mogelijkheden benoemd m.b.t. de toekomst van het Evertshuis. De uitwerking komt later aan de orde. Dat schuurt met het volgende agendapunt, zie mijn inleidende woorden. Maar wat kunt u nu al zeggen over de plek voor bijvoorbeeld het Korenfestival, het Streekfestival en de Borefste Boekenmarkt? U heeft het in dat gedeelte (p7) over de grotere gemeenschapsruimte, zo noemt u later het Evertshuis, kunnen we dus concluderen dat die activiteiten daar behouden blijven?
Er is een betere balans tussen de benoeming van het Evertshuis en het Streekmuseum, maar opvallend is dat het bezoekerscentrum helemaal niet meer genoemd wordt. En wat is de visie van het college m.b.t. het GroeneHartHuys? Naast elkaar laten bestaan? Integreren in het Evertshuis?
Op verzoek van onze fractie heeft de doelgroep jongeren en cultuureducatie meer aandacht gekregen. U wilt verder gaan met projecten als Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) en Bravo. Ik geef graag de suggestie mee om met de CEG/BSG in gesprek te gaan over de continuïteit en stabiliteit van CMK. CEG heeft vakbekwame mensen die ook verbinding leggen in de culturele omgeving. Ook belangrijk dat de scholen goed aangehaakt blijven, verbinding blijven zoeken en een doorgaande leerlijn garanderen.
P15: Nieuw in dit stuk is de in te stellen Cultuur Ondersteunende Organisatie (COO.
Het college ziet dit als een positieve doorontwikkeling van de culturele commissie (noot2). Graag een toelichting hierop. Ik neem aan dat het college hier professionele medewerkers op het oog heeft? En hoeveel dan? Ook een verzoek om in de naamgeving in alle stukken consistent te zijn. In het rv Evertshuis wordt over een nieuwe organisatie gesproken (p3 rv E) en in P5 Rib 44 heet het een netwerkorganisatie: (“ondersteunt alle verschillende lokale (culturele) organisaties en helpt lokale (culturele) initiatieven mogelijk maken waardoor alle 5 kerntaken betaalbaar en goed uitgevoerd kunnen worden”: dus gaat over hetzelfde).
Het rv Evertshuis is door de inbreng van deze nieuwe COO onlosmakelijk verbonden met deze cultuurvisie. Lastig punt om besluit over visie te nemen omdat de uitwerking nog onduidelijk is, want dat is nauw verweven met het Evertshuis. Op pagina 23 en In het rv E wordt iets over het budget voor deze COO gezegd: (p3): vanuit de + op exploitatie inzetten. Dat is toch ook een risico als je met professionals wilt werken? Zijn dit nieuwe mensen of vanuit Bieb en Evertshuis?
Graag horen wij de reactie van het college op onze bijdrage en vragen.
Toekomstscenario’s Evertshuis
Vooraf: de fractie van de CU is verbijsterd over de gehele gang van zaken van de afgelopen weken en dagen. Vele mails, brieven van diverse organisaties, inwoners, reacties over en weer, publicaties in de media en vele gesprekken liggen achter ons met als dieptepunt het opstappen van het bestuur van het Evertshuis, een brief aan de nationale Ombudsman en naar buiten gebracht gesteggel over de formulering in een onafhankelijk BDO rapport. Dan is het wat ons betreft geëscaleerd. Dan kunnen we net doen alsof we gek zijn en nergens op ingaan. Maar dat is niet wat onze fractie voorstaat. Wij willen een afgewogen besluit kunnen nemen, gebaseerd op feiten zodat we recht kunnen doen aan alle betrokkenen.
De beleving en beeldvorming van betrokkenen liggen mijlenver uiteen. Er wordt zelfs gesproken over een andere werkelijkheid.
Wat is er over van het Samenwerken zoals verwoord in de unanieme motie van 27 november 2024? Wij roepen alle betrokkenen op tot bezinning en het behoud van het Evertshuis op nr. 1 te zetten, uit deze patstelling te komen, zeker in een jaar waarin het 35 jarig bestaan van het Evertshuis wordt gevierd.
Ik noem in mijn bijdrage 5 onderwerpen.
1.De motie van 27 november 2024,
Uitgangspunt voor het voorstel wat voorligt is de oproep uit de unanieme motie van november 2024. De titel: Samenwerken aan de toekomst van het Evertshuis. Een aantal punten uit de motie zijn uitgevoerd, waarvoor dank!
Maar aan een aantal punten is o.i. niet voldaan. Zo ontbreekt er een duidelijke exploitatiebegroting bij alle scenario’s (bullet 3). De vierde bullet luidt: ”In overleg met de gebruikers in het algemeen en St.Evertshuis en St Bibliotheek in het bijzonder, te zoeken naar mogelijkheden om de kosten van de exploitatie van het Evertshuis sterk te beperken en dit uit te werken in scenario’s.” Hier zit een groot knelpunt. Daarbij zij opgemerkt dat we het betreuren dat ook de samenwerking tussen de Bibliotheek en het Evertshuis niet optimaal is wat betreft het komen tot plannen.
I.p.v. een aangekondigd gesprek met de werkgroep over de toekomst Evertshuis, is er op 9 mei een presentatie van 3 scenario’s gegeven inclusief het voorkeursscenario. Daar zit denk ik ook een stuk van de verwarring: deelnemers verwachtten een gesprek, maar kregen een presentatie.
Dat wekt de indruk dat er door het college sterk naar 1B is toegewerkt. Dat hoeft op zich niet erg te zijn, maar het is niet in lijn met de oproep uit de motie.
Diverse partijen lieten onze fractie weten dat hun voorstellen nauwelijks bespreekbaar waren. Graag reactie college.
De oproep uit de motie om in elk scenario aan te geven hoe de partijen die de bibliotheek-, theater-, dorpshuis-, cultuur- en horecafuncties verzorgen, een meerwaarde denken te gaan creëren door onderlinge samenwerking vinden we niet terug.
Er zijn 3 afzonderlijke plannen ingediend bij college en via Ris aan de raad. Het derde plan van de familie Arensman wordt helemaal niet genoemd, terwijl in het AD stond dat het college enthousiast was. Uit dat plan sprak een grote maatschappelijke betrokkenheid, ook door bijvoorbeeld mensen met afstand tot de arbeidsmarkt te betrekken en een sterke dorpshuisfunctie te creëren door de combinatie van de kringloopwinkel met laagdrempelige hulpverlening/luisterend oor.
Wat doet u met de suggesties uit dit plan?
De oproep: ”In samenwerking met St Bij Everts een oplossing te vinden voor het betalen van de huurschuld en deze niet opnieuw kwijt te schelden”. U heeft het opgepakt maar het is volledig geëscaleerd. Dat brengt me bij punt 2.
2. Communicatie
In al onze bijdragen van de afgelopen jaren over het Evertshuis hebben wij het bieden van duidelijkheid aan de betrokkenen bi het Evertshuis benoemd. Maar opnieuw is er onrust ontstaan. Het college slaagt er klaarblijkelijk niet in om goed over te brengen wat de bedoeling is. Slechte communicatie en afstemming?!. Bij de inspraak van 28 mei zat ik met plaatsvervangende schaamte. Het tot gistermiddag uitblijven van een reactie van het college op de ontwikkelingen, heeft er o.i. voor gezorgd dat er in de tussentijd een eenzijdige beeldvorming is ontstaan waar vervolgens weer allerlei reacties vanuit de samenleving op gekomen zijn. In diverse publicaties (brief NO/reactie penningmeester/AD) worden uitlatingen gedaan waardoor personen aan beide kanten beschadigd worden. Laat dit stoppen! Zet alles op alles om weer verbinding te zoeken en blijf vooral MET elkaar in gesprek.
Ook huurders hebben duidelijkheid nodig over de tarieven, ook i.v.m. de vaststelling van muzieklessen bijvoorbeeld. En die gaan niet per kalenderjaar, maar per seizoen: september t/m juli. Hoe moeten zij nu de contributie vaststellen voor het nieuwe seizoen als ze niet weten wat de huur na 1 februari 2026 zal zijn?
3. Financiële onderbouwing
De oorzaak van het jaarlijkse verlies wat nu op 383.000 is gezet, komt mede door de verwerking van de kosten voor het groot onderhoud (290.000). Waarom legt de gemeente dit ten laste van de cultuursector? De gemeente is verantwoordelijk voor dit onderhoud en omdat er jaren niets is gedaan, zijn de kosten enorm opgelopen. Dat is gewoon slecht beleid. Als ik het goed begrepen heb gisteren in de commissie Bestuur en Financiën is er wel een voorziening, maar het geld is er niet. (vanaf 2014 pj 70.000 euro, zou 7 ton moeten zijn) We zien de toezegging aan dhr. Borg over een nadere uitwerking daarvan tegemoet. Helder moet zijn wat er in de boeken staat. Ik ga het toch benoemen: hoe staat dit in verhouding tot de investering in het Streekmuseum? U merkt op dat het grootste gedeelte van het cultuurbudget naar het Evertshuis en de daar gehuisveste organisaties gaat: dat is toch ook logisch omdat het Evertshuis het grootste cultuurhuis is in BR. De brief van dorpsteam Reeuwijk Dorp, Tempel en Omstreken (2 juni) bevestigt dat ook! In de cultuurvisie wordt het Evertshuis bovendien ook als de grotere gemeenschapsruimte neergezet.
U geeft op pagina 9 in noot 21 aan waarom u de horeca niet betrekt in het scenario. Dat bevreemdt ons toch. Daarmee kan ook aan de opbrengstenknop gedraaid worden en de horeca zat ook bij de eerder genoemde oproep in de motie. Graag reactie college.
Onderbouwing opbrengst verhuur: stijging van 351%. Waarop is dit bedrag gebaseerd? Onderzoek naar gedaan?
4. Scenario 1B in de praktijk
Sc1B: anders organiseren en anders indelen, als je het zo leest: wie kan daar tegen zijn?
De nieuwe organisatie COO: samenvoegen, wat heeft dat voor gevolgen voor het personeel? Zie ook vorige agendapunt. Wie gaan dat bemensen, we gaan toch niet op de stoel van de professionals zitten? Verder ontbreken de jaarrekeningen van het Evertshuis en de Bibliotheek over 2024 (bij het verschijnen van dit stuk nog niet bekend). Zo hebben we niet volledig financieel inzicht. Dan loop je het risico dat het niet klopt, bezuinigen van ruim 2 ton, hoe grijpt dat in op de organisatie? Waar op bezuinigen en hoeveel? Die duidelijkheid moet er wel zijn voordat we er een klap op kunnen geven.
Verplaatsen bieb naar foyer: grotere festiviteiten zoals Korenfestival, Streekfestival? Gebruiken foyer en diverse ruimtes beneden en boven. Bent u er weleens geweest? (zie ook vorige agendapunt)
Muziekcollectief op de bgg, dat gaat voor geluidsoverlast zorgen. Huidige lokalen zijn tijdens de vorige verbouwing geïsoleerd. Kapitaalvernietiging. Idem beeldhouwers en het atelier. Wat zijn de te verwachten meerkosten?
In voetnoot 26 wordt genoemd dat het plan van november een risicovolle operatie was en zeer kostbaar. De wethouder geeft in een persbericht aan dat het niet erg was dat het plan het niet gehaald heeft. Ik mis zelfreflectie van het college. Geef toe dat het een miskleun was, net zoals het gedoe rondom het Storyhouse, hoeveel geld en tijd heeft dat wel niet gekost?
5. Beantwoording BDO:
Het in het voorgaande agendapunt citaat van Martinus Nijhoff lijkt hier beter van toepassing: ” Lees maar, er staat niet wat er staat”
In Rib 36 (17/4): het college constateert dat er weinig bijzonderheden en/of onregelmatigheden hebben plaatsgevonden. En in overleg met ST BE en STE tot een volledige afbetaling van de huurschuld te komen. In antwoord vragen BBR: “we houden het recht voor om van mening te veranderen als er geen overeenstemming wordt bereikt over de afwikkeling van de huurschuld (p2). “Op p4 beantwoording: “naar het oordeel van het college handelt StE hiermee in strijd met de bedoeling van de afspraken en de bedoeling van de subsidie” Eigenlijk zegt u daarmee dat het onrechtmatig handelen is. Als u dat vindt, waarom staat dat dan niet duidelijk in Rib 36 bij de presentatie van het onderzoek? Heeft het college toen de verkeerde conclusie getrokken?
Voorzitter, ik kom tot een afronding:
De tekst van het raadsbesluit luidt:
Besluit: “Scenario 1b (Anders organiseren en anders indelen) te kiezen als de oplossingsrichting voor de opgave van het Evertshuis. De fractie van de CU kan niet instemmen met alleen deze formulering.
De financiële onderbouwing moet o.i.aangepast worden op grond van concrete cijfers en bij de praktische uitwerking hebben we grote vraagtekens. Wij zien deze fase als een tussenstap en overwegen op z’n minst een amendement/motie met een aantal voorwaarden /nadere kaders, dat gaan we met andere fracties afstemmen, maar wij denken bijvoorbeeld aan nader onderzoek n.a.v. de jaarrekeningen 2024 van het Evertshuis en de Bibliotheek. Ook zien wij graag een tijdspad.
